Baler

     Ang Baler ay nagsimula sa dalawang magkasintahan na sina Feliza at Celso. Sila ay nagmamahalan ng patago sapagkat si Celso ay isang sundalong Espanyol at si Feliza ay isang Pilipino. Sa panahong ito ay nasa loob ng pananakop ng Espanya ang Pilipinas at nagsimula ang komplikadong pangyayari ng makipagsabwatan ang ama ni Feliza na si Daniel sa kampo nina Collonel Villacorte pinagsama nila ang kanilang samahan.

     Nang kanilang simulan ang paglusob ay nagulat ang mga Espanyol sapagkat wala silang alam sa mangyayari.Si Gabriel naman na kapatid ni Feliza ay tumakas nang sila ay lumilikas upang di madamay sa darating na digmaan. Isang beses habang sila ay nagmimisa sa sobrang gutom ay bumagsak na lamang bigla si padre Candido.Tuwing naghahatid o nagbibigay ang mga Pilipino ng pagkain ay sinasalubong ito ng mga Espanyol gamit ang isang puting bandila at pagdating ng gabi ay napag-utusan sina Lope at Celso na magtungo sa kuta ng mga Pilipino at doon ay sinunog nila ang isang kubo upang mawala ang intension ng mga ito. Habang nagkakasunog ay kinuha nila ang mga manok at iba pang pagkain. Nagkita si Feliza at Celso at doon ay hindi nila napigilan ang isat isa,sila ay nagyakap napansin sila ng ama ni Feliza

     Isang beses pa nga ay nagsagawa ng isang handaan ang mga Pilipino sa harap ng simbahan. Sa pagbibigay ng pagkain ng mga Pilipino ay isang beses na nagpresinta si Feliza na sya ang mag-aabot nito, si Celso naman ang tatanggap. Dumaan ang maraming araw at nalaman ni Celso na si Feliza pala ay pinagbubuntis ang kanilang anak. At dahil doon ay nagplano ang ilang sundalong espanyol na tumakas, noong sila ay tatakas na ay biglang nagising ang kanilang pinuno at bigla namang bumaliktad ang kanyang kasama at sinabing na siya ay gustong tumakas. At dahil doon ay napagpasyahang hatulan ng kamatayan si Celso siya ay pinahirapan at sa kalaunan ay binaril. Halos isang taon din ang nakalipas bago tuluyang sumuko ang mga Espanyol Matapos sumuko ay agad na hinanap ni Feliza si Celso ngunit hindi niya ito natanaw kaya siya tumakbo sa loob ng simbahan at doon niya nakita si Celso na patay na.



                                                                                       Ibinuod ni: Patrick L. Pama III-1